Megabayt Gigabayt terabayt petabayt ve zettabayt….
Bugün toplanan, işlenen, depolanan ve akıl almaz boyutlara gelen “büyük verinin” rakamsal bedelini söz eden bu tanımlar bizi sessiz sedasız bir yapay zeka ihtilaline götürdü.
Aslında soru aşikâr: Yapay zeka neye yol açacak?
Bir yanda; açlığın, yoksulluğun sona ereceğine, sınırsız zenginlik yaşanacağına inanan iyimserler…
Öte yanda; işsizlik dalgalarının yaşanacağına, zenginle fakir ortasındaki uçurumun büyüyeceğine inanan kötümserler…
Hangisi doğru… Yapay zeka yapan mı olacak, yıkıcı mı?
Yanıtı bulmak için evvel geçmişe dönmek gerekiyor.
Bu balta, 1 milyon yıl evvel kullanılan baltayla neredeyse birebir.
İnsanlık tarihinin yüzde 99,99’u da birebir yazgısı paylaşıyor. Çok değişmedi. Büyük buluşlar ve dünyanın yaşadığı büyük değişim son birkaç yüzyıla yığıldı…
Ayşegül İldeniz:
Yepyeni bir çağ diye düşünüyorum, bedenimizin çok çalıştığı işleri bıraktığımız ve daha fazla sorguladığımız daha fazla kurduğumuz ve inovasyonun da çok daha kıymetli olduğu bir çağa atlıyor olabiliriz
Matt Brittin:
Örnek olarak, “Project Relate” isminde mükemmel bir proje var. Bu proje konuşma engelli bireylerin irtibat kurmasına yardımcı oluyor. Telefonunuzu kullanarak söylediklerinize altyazı ekleyebilirsiniz ve bu, irtibat manilerini ortadan kaldırır. Bu yüzden, insanların birbirini anlamasını sağlamak ve kendilerini tabir etmelerini kolaylaştırmak için köprüler inşa etmek, duvarlar değil, çok büyük bir fırsat.
Suncem Koçer :
Bizim ismimize bir sürü şey çözen makinelerle birlikte yaşıyor olacağız O vakit bizim marifetlerimizi yine tanımlamamız gerekecek.
Faruk Eczacıbaşı:
Elektrik nasıl bir çağın başlangıcı olduysa matbaa buharlı makine internet Bunların hepsi birer Çağın başlangıcı oldu. Yapay Zeka da bu türlü. ama bizi bekleyen Çağ değiştirici yeni yaklaşımlar da olacak
Yapay zeka bugün bize;
– Yol gösteriyor,
– Yüzleri tanıyor,
– Tıbbi bilgileri pahalandırıyor,
– Fotoğraflar, grafikler, görüntüler oluşturuyor,
– Kıssalar, senaryolar, müzikler yazıyor
Bugün kâfi bilginin olduğu her alanda yapay zekâ işini muvaffakiyetle yapıyor. Gelecek içinse beklentilerimiz daha da büyük;
– Çaresiz hastalıkları yok etmesini
– Yoksulluğu ortadan kaldırmasını
– İklim krizine karşı tahliller üretmesini
– Trafik kazalarını önlemesini bekliyoruz.
Altan Çakır:
Bilgisayarların içerisindeki hesaplama kapasitesine sahip Çipler içerisindeki transistörlerin her yıl her iki yılda bir iki katına çıkmasıyla birlikte işlemci kapasitesinin Yani bir işi hesaplama kapasitesinin iki katına çıktığı bir durumdan bahsediyoruz.
Bir Gigaflop, yani saniyede bir milyar süreç yapabilen bir bilgisayarı ele alalım.
1960 yılında bu türlü bir bilgisayarı yapmak mümkün değildi lakin isteseydiniz de harcamanız gereken para, Amerika’nın o devirdeki 2 yıllık bütçesine denkti. (850 milyar dolar)
1984’te fiyatlar düştü ve saniyede bir milyar süreç yapabilen bilgisayar yapmak mümkün hale geldi. Ona karşın harcamanız gereken meblağ bir jet uçağı almanızı sağlayacak büyüklükteydi. (40 milyon dolar)
1997’de ise birebir surattaki bir bilgisayar, bir spor araba fiyatına kadar geriledi. (400 bin dolar)
2013 yılında ise saniyede bir milyar süreç yapabilen bir çipin fiyatı 25 sente düştü. Saniyede 1,2 trilyon süreç yapabilen Play Station 4’ün fiyatı ise 400 dolardı ve 20 milyon konuta girmeyi başarmıştı.
Bugün ise saniyede 1 milyar süreç yapabilen çipin fiyatı, 2 sent. Evet yanlış duymadınız tam 2 sent.
Artık terafloplar konuşuyoruz. Üstelik o bilgisayarlar yalnızca beş yüz dolara mal oluyor.
Bugün en değişmeyen olgu teknolojinin mahzur tanımaması. Değişen olgular ise daima olarak daha uygunlaşması, daha ucuzlaması, değişimin hiç durmaması ve yaygınlaşıp, demokratikleşmesi.
STEVE WOZNIAK:
Her yeni teknoloji geliştiğinde, bu çerçevenin adım adım ilerlemesine yol açıyor. Bu, çip üzerinde giderek daha fazla transistör ürettiğimiz vakte benziyor. Evvelden bir transistör vardı. Tıpkı fiyata bir çip üzerinde 60 milyar transistör var. Buna üstel büyüme deniyor. Sizden evvelki büyümenin üzerine inşa ettiğinizde ve tüm teknoloji bir biçimde katlanarak büyüyor.
Bugün her yanımız bilgisayar.
İnternete bağlı 40 milyar bilgisayar var. Yakın gelecekte bu sayının 500 milyara çıkması bekleniyor.
Bankacılık sistemi, tapu kayıtları, görüntü kurgu, fotoğraf makinaları, metro ulaşım planları, arabaların yazılımı, uçaklar, trafik ışıkları, eser stokları, kent içi su şebekesi kısaca aklınıza gelen her şey bilgisayar ile çalışıyor. Beyin harika bir organ. Benim üzere sıradan bir insanın beyni bile saniyede bir katrilyon süreç yapıp, 35 gibabayt bilgiyi işleyebilir.
Bilim adamları da günümüzde benimkine misal, mekanik bir beyin yarattı. İsmine da Yapay zeka dediler. Laf ortamızda bu aygıt şimdilik benim beynim kadar bile kabiliyetli değil.
Orası kesin.
Evet karmaşık hesaplamaları benden çok daha süratli yapabilir fakat benim üzere espri yapamaz, hayal kuramaz. Hatta bir dilim baklavanın tadını asla bilemez. Yapay zekanın kabiliyetleri şimdilik kısıtlı fakat bilim adamları bunları ve öteki şeyleri de yapabilmesi için var güçleriyle çalışıyor.
Aslında soru kolay: bilim bu programı bir gün kendi başına çalışabilir, düşünebilir, hatta öğrenebilir hale getirebilir mi? Bunu ben bilmiyorum.
Bence bilim adamları da bilmiyor.
Tabi şimdilik.
Bernard Marr:
Yapay zekanın birinci büyük başarılarından biri, IBM’in Deep Blue isimli bilgisayarının satrançta Garry Kasparov’u yenmesi oldu. Lakin bu klasik bir yapay zeka algoritmasıydı ve temelde insanın düşünebildiğinden daha fazla satranç atılımını hesaplama gücüne dayanıyordu. Bir sonraki büyük adım ise, kuralları bilmediğimiz durumlarda makineleri nasıl eğitebileceğimiz sorusuyla geldi. Google, Go isimli bir strateji oyununda bir yapay zeka geliştirdi. Go, satrançtan çok daha karmaşıktır ve büyük ustalar bile hareketlerini sezgisel olarak yapar. Google, algoritmayı geçmişte oynanmış tüm Go oyunlarıyla eğitti ve akabinde “peki ya iki bilgisayarı birbirine karşı oynatsak ve kazananı ödüllendirsek” dedi. Bu süreç sonunda yapay zeka, giderek daha güzel hale geldi ve dünya şampiyonu Lee Sedol’u yenmeyi başardı.
Kasım 2020’de Google’ın yapay zeka şirketi Deep Mind; hesaplamalı biyoloji alanında çığır açacak bir buluşa imza attığını açıkladı. Deep Mind bir proteine ilişkin molekülün sonsuz sayıda katlanma ihtimalini değerlendirip, nasıl katlanacağını muvaffakiyetle hesaplamış, alacağı son hali bilmişti. Bu bir ihtilaldi. Pek çok bilim adamı tüm mesleğini bu sorunun tahliline adamış, lakin ilerleme sağlayamamıştı. Deep Mind bu sorunu genetik koda dayalı bir varsayım ile çözmeyi başardı.
Çığır açan buluş pandemi periyodunda ortaya çıkmış, bir sonraki pandemiye karşı hazırlıklı olma yolunda tüm dünyaya umut vermişti.
Bu; ortaya çıkan bir virüse karşı, var olan ilaçlardan hangilerinin tesirli olabileceğine ışık tutabilecek çok değerli bir gelişmeydi.
Buluşun öbür vaatleri de vardı. Şimdi dermanı bulunamayan şeker, parkinson ve alzheimer üzere hastalıkları daha düzgün anlamamızı sağlayabilir, hatta petrol üzere atıkları çözmeye yarayan proteinler üretmek için dahi kullanılabilirdi.
Deep Mind geçen 4 yılda hiç sürat kesmedi ve biyolojik ömrün büyük sırlarını çözebilen bir sisteme döndü. Yeni aşılar ve ilaçlar geliştirmekten, hava şartlarına sağlam tohumlar elde etmeye kadar pek çok alanda kullanılıyor.
Artık yapay zeka; dünyayı dönüştüren, sayısı da giderek artan pratik uygulamalarla hayatın içinde.
Bu ilerlemeye iki değerli gelişme ivme katıyor;
Olağanüstü süratte üretilen bilginin büyüklüğü ve bu datayı işlememizi sağlayan harika bilgisayarla. Ve insanlığın önüne koyulan soru kolay: Yapay zeka daha da gelişerek insan beynine benzeyecek mi?
İkinci bir lisan öğrenen herkes bilir ki, yeni lisanı ne kadar çok kullanırsak o kadar çabuk öğreniriz.
Aynı şey makinelerin öğrenmesi için de geçerli. Bilgisayar ne kadar çok dataya erişirse o kadar süratli öğrenir, yorumlamakta da o kadar ustalaşır.
Dünyanın süratle dijitalleşmesi sayesinde artık daha fazla dataya erişebiliyoruz; bu da yapay zekânın daha süratli, akıllı ve isabetli hale gelmesini sağlıyor.
