Hamas ile İsrail ortasında imzalanan ve 19 Ocak’ta yürürlüğe giren Gazze Şeridi’nde ateşkes ve esir takası mutabakatının birinci evresi 42 gün sürecek.
Anlaşmanın birinci etabı kapsamında şu ana kadar İsrail hapishanelerinde tutulan 1135 Filistinli özgürlüğüne kavuşurken, buna karşılık Gazze’de tutulan 19 İsrailli esir de hür bırakıldı.
İsrail, Gazze’de 73 İsrailli esirin tutulduğunu, bunlardan yarısının hayatta olduğunun kestirim edildiğini öngörüyor.
Tel Aviv idaresi, 3 Şubat’a tekabül eden mutabakatın yürürlüğe girmesinin 16. gününde başlaması gereken ateşkesin ikinci kademesine yönelik müzakereleri aksatmaya devam ediyor.
İsrail, uzun mühlet ayak sürümesine karşın ateşkesin ikinci evresinin müzakerelerinin ne vakit başlayacağına ait tarihin belirlenmesi için kabinenin toplanacağını duyurdu.
ABD TEMSİLCİSİ: İKİNCİ ETAP MUHAKKAK BAŞLAYACAK
Bu durum, İsrail’i ziyaret eden ABD Başkanı Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un, Katar ve Mısırlı yetkililerle yaptığı görüşmelerin akabinde geldi.
Witkoff, Fox News’e yaptığı açıklamada, ateşkesin ikinci kademesine yönelik müzakerelerin birinci basamağa nazaran daha karmaşık olduğunu lakin “kesinlikle başlayacağını” söyledi.
İSRAİL’İN ÇOK SAĞCI BAKANINDAN MUTABAKAT AYKIRISI TEHDİTLER
İsrail’in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, 2 Mart’ta ateşkesin birinci etabının sona ermesinin akabinde Gazze’ye akınların başlamaması durumunda hükümetten ayrılarak iktidar koalisyonunu devirme tehdidinde bulundu.
Gazze’de ateşkes muahedesi yapılması sebebiyle öbür çok sağcı eski Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Netanyahu hükümetinden istifa etmişti.
Ben-Gvir’in başını çektiği Otzma Yehudit (Yahudi Gücü) Partisi’nin koalisyon hükümetinden ayrılmasıyla, Netanyahu hükümetinin İsrail Meclisi’ndeki sandalye sayısı 62’ye düşmüştü.
Hükümetin kurulabilmesi için 120 sandalyelik mecliste en az 61 milletvekiline sahip olması gerekiyor.
Ben-Gvir’in akabinde mecliste 7 milletvekili bulunan Dini Siyonizm Partisi başkanı Smotrich’in de ayrılması durumunda Netanyahu koalisyonu kâfi milletvekili sayısını kaybediyor.
NETANYAHU’DAN SMOTRİCH’E “İKİNCİ ETAP KABİNENİN ONAYINA SUNULACAK” VAADİ
Netanyahu, koalisyondan ayrılarak hükümeti devirme tehdidinde bulunan Smotrich’e ateşkes mutabakatının ikinci evresine ait müzakerelerin kabinenin onayından geçmeden başlamayacağı kelamı verdi.
İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberinde, bu taraftaki kararın daha evvel Hamas ile ateşkesin onaylandığı kabine toplantısında alındığı kaydedildi.
Smotrich’in, ateşkesin ikinci evresine ait müzakerelerin kabinede onaylanmasını koalisyon hükümetinde kalmanın bir kuralı olarak talep ettiği söz edildi.
Netanyahu ofisinin bu nedenle Kahire’ye gidecek heyetin ikinci evreyi lakin kabinenin onayıyla görüşeceğini açıkça tabir ettiğine dikkati çekildi.
Haberde kimi kaynaklardan alınan bilgiye nazaran İsrailli yetkililerin gelecek hafta Katar’ın başşehri Doha’da ikinci etap müzakereleriyle ilgili bir toplantı düzenlemek üzere görüşmeler yaptığı belirtildi.
Ancak üst seviye yetkililerden oluşan bir heyetin Doha seyahati ile heyetin yetki alanının Netanyahu ve öbür hükümet üyelerinin kararına bağlı olduğu aktarıldı.
Haberde ayrıyeten Kahire’ye gidecek heyetin muahedeye karşın Gazze’ye girişine müsaade verilmeyen konteyner sorununu de görüşmesinin beklendiği söz edildi.
NETANYAHU’NUN MÜMKÜN ŞARTLARI
Haaretz gazetesi askeri analisti Amos Harel, “Netanyahu’nun etrafındakiler, esir takası muahedesinin kurallarının değiştirilip birinci etabının uzatılması muhtemelliğine dair teklifte bulunuyor.” tabirini kullandı.
Mart başında sona erecek olan birinci kademe kapsamında şu ana kadar altı İsrailli esirin daha sağ olarak özgür bırakılması ve akabinde sekiz rehinenin cesedinin teslim edilmesinin beklendiğini kaydeden Harel, şu görüşlerini aktardı:
“İsrail, ikinci kademede sağ ve meyyit 59 esirden daha fazlasının hür bırakılmasına imkan tanıyabilecek bir tahlil üzerinde çalışıyor. İsrail, fiilen Gazze’den çekilme manasına gelen Philadelphi Koridorundan çekilme kelamını yerine getirmeden evvel Hamas, daha fazla esiri hür bırakabilir.
Fakat Hamas’ın Gazze’ye büyük insani yardım sevkiyatlarının ulaşmasıyla tekrar inanç kazanması ve bölgedeki otoritesini kademeli halde sağlamlaştırmasıyla bunun olma ihtimali zayıf görünüyor.”
“NETANYAHU’NUN ASIL SORUNU İÇ SORUNLAR”
Netanyahu’nun karşılaştığı asıl zorluğun iç sıkıntılarla ilgili olduğuna işaret eden Harel, şu sözlere yer verdi:
“İlk etaptan sonra Gazze’de taarruzların tekrar başlatılması buyruğunu vermez ve Gazze’den çekilmesi karşılığında daha fazla esirin hür bırakılması için baskı yapmaya çalışırsa hükümetteki çok sağ görüşlü ortaklarıyla kurulu ittifakı güç bir imtihana tabi tutulacak.”
Harel, Netanyahu’nun karşılaştığı bir öteki zorluğun da tüm esirlerin iade edilmesine ait artan kamuoyu baskısı ile ordudaki yedek askerlerden kimilerinin tekrar çatışmalara katılma konusundaki isteksizliği olduğunu kaydetti.
İsrailli uzman, Ultra-Ortodoks partilerin, yaygın kamuoyu tenkidine karşın Haredi (Ultra Ortodoks Yahudiler) erkeklerini mecburî askerlikten muaf tutacak bir yasanın çıkarılmasında ısrar etmesine dikkati çekti.
Trump idaresinin tavrının neticeyi belirleyeceğini öngören Harel, Netanyahu’nun etrafından alınan ipuçlarına nazaran, Hamas’a ek bir askeri maliyet yüklemek; böylelikle daha fazla siyasi taviz vermeye zorlayabilmek ismine Trump’ın atakların makul bir vakit çerçevesinde tekrar başlamasını destekleyebileceği görüşünü savundu.
